Soma'da Adalet Arayışı Sürüyor

Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en çok can kaybına yol açan iş cinayeti olan Soma faciası 7 yılı geride bıraktı. 2014’te Soma’da maden ocağında çıkan yangın sonucunda 301 madenci karbonmonoksit zehirlenmesi sonucu hayatını kaybetmiş, 88 madenci yaralı olarak kurtulmuştu. 7 yıldır yargıya sanık patronlar lehine müdahalelerin gölgesinde devam eden Soma davasının yeni duruşması bugün görülüyor.

Yangın 13 Mayıs 2014 tarihinde Manisa’nın Soma ilçesindeki Eynez bölgesinde yer alan Soma Holding’e bağlı Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.’ye bağlı maden ocağında vardiya değişimi sırasında meydana geldi. Vardiya değişimi sırasında maden ocağının içinde bulunan 737 işçiden çıkışa yakın olan büyük bir kısmı dışarı çıkmayı başarırken elektrik kesintisi nedeniyle asansörü kullanamayan işçiler yaklaşık 800 metre derinlikte mahsur kaldı. 3 gün süren arama kurtarma çalışmaları sonucunda 301 madencinin cansız bedenine ulaşıldı.

Soma faciasından geriye faciadan sonra dönemin Başbakanı Tayyip Erdoğan’ın Soma’yı ziyareti sırasında “Bunlar sürekli olan şeyler, bu işin fıtratında bu var” dediği basın açıklaması, basın açıklaması sonrasında madenci yakınlarının protestosuna karşılık Başbakanlık müşaviri Yusuf Yerkel’in bir madenciye tekme attığı fotoğrafı ve ölen madencilerin yakınlarının adalet arayışı kaldı.

Soma davasının bugün görülecek duruşması vesilesiyle 7 yıldır süren adalet arayışında yaşananları derledik.

18 Mayıs 2014

Aralarında madenin işletmecisi Alp Gürkan, Soma İşletmeleri Genel Müdürü Ramazan Doğru ve İşletme Müdürü Akın Çelik’in de bulunduğu 24 kişi “İhmal sonucu birden fazla kişinin ölümüne sebebiyet vermekle” suçlanarak gözaltına alındı.¹

5 Eylül 2014

Maden bilirkişileri Prof. Dr. Ercüment Yalçın, Prof. Dr. Ahmet Hakan Onur, elektrik bilirkişi Prof. Dr. Eyüp Akpınar ile A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı Alpaslan Ertürk’ün hazırladığı 126 sayfalık bilirkişi raporu Soma Cumhuriyet Başsavcılığı’na sunuldu. Bilirkişi raporunda facianın sorumlusunun “Asli görevi kömür işletmeciliği olan, gerekli bilgi birikimi ve teknik personel desteğine sahip Türkiye Kömür İşletmeleri’nin, asıl işi olan yeraltı kömür üretimini, hizmet alım sözleşmesi ile, iş güvenliğini göz ardı ederek, maliyet kaygısıyla alt işverene devretmesi” nedeniyle TKİ Yönetim Kurulu Başkanı ve TKİ İşletme Dairesi Başkanı olduğu belirtilmiştir. Bununla birlikte gaz izleme sensörlerinin erken uyarıyı bildirmesine rağmen çalışmaların durdurulmadığı, havalandırma sisteminin yeraltı maden ocağı için uygun olmadığı da belirtildi.²

29 Eylül 2014

TMMOB tarafından “Soma Maden Faciası TMMOB Raporu” başlıklı araştırma raporu yayımlandı. Yayımlanan raporda olayın meydana geldiği bölge ocak derinliğine bağlı olarak

metan içeriğinin artacağı, kömür damarının grizulu ve yangına elverişli karakterde olması nedeniyle maden faaliyetleri bakımından “çok riskli” bir bölge olarak tanımlandı. Yeterli araştırmalar yapılıp uygun çözümler geliştirilmeden yapılacak olan üretimin faciaya yol açabileceği tespiti 2010 yılında Maden Mühendisleri Odası tarafından açık bir şekilde açıklanmış olduğu hatırlatıldı. Raporda facianın yaşanmasında etkili olan unsurlar olarak taşeronlaşma, üretim zorlaması, ocakta uygulanan işletme yönteminin etkisi, havalandırma sistemi, ocak havzasındaki gazlar, kişisel donanımın yetersizliği, yanlış tarım politikaları, denetim zafiyeti ve kurtarma çalışmalarının organizasyonundaki sorunlara işaret edildi.³

1 Kasım 2014

Türkiye Barolar Birliği İnsan Hakları Merkezi Soma faciasının nedenlerinin ve olaya ilişkin sorumlulukların değerlendirilmesi amacıyla “Soma Maden Faciası Raporu” yayımladı. Raporda Soma faciasında ve Türkiye’de yaşanan ölümlü maden kazalarının, ülkedeki maden politikalarıyla ilişkisi;

Kömüre dayalı elektrik enerjisi politikaları, bu politikalara bağlı olarak yeraltı kömür üretimindeki büyüme, düşük maliyet için özelleştirme/ taşeronlaşmanın sektöre hakim kılınması, üretim zorlaması, risk yönetiminde ve denetiminde yaşanan sorunlar, işletme hataları olguları ile açıklandı.⁴

3 Kasım 2014

Soma Cumhuriyet Savcılığı fezlekeyi hazırlayıp en yakındaki ağır ceza mahkemesi olan Akhisar Cumhuriyet Savcılığı’na gönderdi.⁵

10 Kasım 2014

Akhisar Cumhuriyet Savcılığı fezlekeyi inceleyip hazırlamış olduğu iddianameyi Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi’ne sundu.⁵

25 Kasım 2014

Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi savcılığın hazırladığı hayatını kaybeden 301 işçinin “maktul,” hayatını kaybeden işçilerin birinci derece yakınlarından oluşan 214 kişinin “müşteki,” dumandan etkilenen 161 işçinin ise “mağdur müşteki” olarak yer aldığı iddianameyi “mağdur ve tanıkların ifadelerinin tam alınmaması, zanlılara yönelik suçlamalarla ilgili delillerin yeterince belirtilmemesi” gerekçesiyle tekrar düzenlenmesi için savcılığa geri gönderdi.⁶

Akhisar Cumhuriyet Savcılığı’nın iddianamenin iadesine itiraz etmesi sonucu iddianame bu defa Manisa Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderildi ve devamında Manisa Ağır Ceza Mahkemesi ise eksikleri iki maddeye indirdi. Bunun sonrasında Soma Cumhuriyet Savcılığı dosyadaki eksiklerin giderilmesi için çalışmaya devam etti.⁷

4 Aralık 2014

680 Sıra Sayılı TBMM “Manisa’nın Soma ilçesinde başta 13 Mayıs 2014 tarihinde olmak üzere meydana gelen kazalarının araştırılarak bu sektörde alınması gereken iş sağlığı ve iş güvenliği tedbirlerinin belirlenmesi amacıyla kurulan” araştırma komisyonu raporu yayımlandı.⁸

2 Mart 2015

Eksiklikleri giderilen iddianame Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edilmiştir. İddianamede, tutuklu 8 kişi için, “olası kastla öldürme” suçundan 301 kez 20 yıldan 25 yıla, “neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama” suçundan 162 kez 2 yıldan 6 yıla kadar, tutuksuz 37 zanlı için “bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümü ile birlikte birden fazla kişinin yaralanmasına neden olma” suçundan 2 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası istendi. Zanlılardan 25’inin kusur durumundan dolayı cezalarının, üçte bir oranında artırılması talep edildi.⁷

13-24 Nisan 2015: 1. Duruşma

Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi’nde başlayan davada tutuklu sanıkların “can güvenliklerinin olmadığı” gerekçe gösterilerek salonda hazır bulundurulmamasına kayıp yakınları tepki gösterdi. İtiraz üzerine mahkeme tutuklu sanıklarının yüz yüze dinlenmek üzere salonda hazır bulunmasına karar verdi ve ikinci oturumdan itibaren tutuklu sanıklar salonda hazır bulundu. Mahkemede sanık ifadeleri dinlendi, basına açıklama yapmayan uzmanlardan oluşan bir heyetin bilirkişi raporu hazırlamasına, tutuklu sanıkların tahliye taleplerinin reddedilmesine ve duruşmanın 15 Haziran’a ertelenmesine karar verildi.⁹

15 Mayıs 2015

Soma faciasının ardından bölgeyi ziyaret eden dönemin Başbakanı Erdoğan’ı ziyaret sırasında protesto ettiği için Başbakanlık müşaviri Yusuf Yerkel’in saldırısına uğrayan madenci Erdal Kocabıyık, “Tayyip Erdoğan’ın aracına tekme savurduğu” gerekçesiyle 500 TL para cezasına çarptırıldı.¹⁰

13 Haziran 2015

Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) tarafından yayımlanan kararnameyle Soma davasının 15 Haziran’daki ikinci duruşmasının görülmesine 2 gün kala Akhisar Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahiner Bilecik Cumhuriyet Başsavcılığı’na, Çerkezköy Cumhuriyet Başsavcısı Mehmet Nadir Yağcı da Akhisar Cumhuriyet Başsavcılığı görevine atandı.¹¹

15-16 Haziran 2015: 2. Duruşma

Davanın ikinci duruşmasında mahkeme, sanık avukatlarının “çoğunun aynı olmasının, menfaat çatışmasına neden olabileceği” gerekçesiyle istifa ettiklerini açıklarken, avukatsız kalan sanıklara süre verilmesine karar verdi, madenin işletmecisi sanık Can Gürkan’ın tahliye talebini reddetti.¹²

18-28 Ağustos 3. Duruşma

10 gün süren üçüncü duruşmada tüm yatırımlarını iş güvenliğine yaptıklarını söyleyen Can Gürkan’a mahkemede bulunan madenci yakınları ‘Delil mezarlıkta’’ diye tepki gösterdi. Mahkeme, tutuklu sanıkların tutukluluğuna devam kararı verdi.⁶

13-23 Ekim 2015: 4. Duruşma

13 Ekim’de başlaması beklenirken dördüncü duruşma, taraf avukatlarının 10 Ekim günü Ankara’da yaşanan katliam nedeniyle talep etmeleri üzerine 14 Ekim’e ertelendi. Duruşmada ifade veren işçilerden bazıları şikayetlerini geri çekti. Dokuz gün süren duruşma sonunda mağdur işçilerin dinlenmesi tamamlanırken tutuklu sanıkların tutukluluğunun devamına karar verildi.¹³

15-25 Aralık 2015: 5. Duruşma

Beşinci duruşmada, vardiya amirleri Yasin Kurnaz ve Hilmi Kazık’ın adli kontrolle tahliye edilmesi, Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.’ye kayyum atanması ve aralarında Can Gürkan’ın da olduğu altı kişinin tutukluluğunun devam etmesi kararı verildi.⁷

16-26 Şubat 2016: 6. Duruşma

Mahkeme heyeti, tutuklu sanıklardan Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. yönetim kurulu başkanı Can Gürkan, Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Genel Müdürü Ramazan Doğru, işletme müdür yardımcısı İsmail Adalı, işletme müdürü Akın Çelik, maden mühendisi Ertan Ersoy ve emniyet teknikeri Mehmet Ali Günay Çelik’in hala ortada delillerin mevcut olması ve adli kontrolün yetersiz kalacağı gerekçesiyle tutukluluklarının devamına karar verdi.⁷

13 Mart 2016

Başbakanlık koruma aracına hasar verdiği gerekçesiyle faiziyle birlikte 631 TL para cezası ödeyen Erdal Kocabıyık’a kamu malına zarar verdiği gerekçesiyle 10 ay hapis cezası verildi.¹⁴

12-15 Nisan 2016: 7. Duruşma

Mahkemenin yedinci duruşmasında tutuklu sanıklardan Can Gürkan, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü’nden gelen raporu referans göstererek iddianamedeki “olası kastla öldürme” suçunun dayandırıldığı “ocakta olaydan önce süregelen yangının göz ardı edilmesi”nin söz konusu olmadığını öne sürerek tutukluluk hallerinin kaldırılmasını talep etti. Mahkeme bu talebi reddetti.⁷

14 Haziran 2016: 8. Duruşma

Mahkemenin sekizinci duruşmasında, mahkeme heyeti, tutuklu sanıkların ve avukatlarının tahliye talebi ile müşteki avukatlarının sanıkların cezalandırılmasına ilişkin taleplerini dinledi. Sanıkların tutukluluk hallerinin kaldırılması talepleri reddedildi. Bilirkişi raporunun beklenmesi için duruşma bir kez daha ertelendi.⁷

9 Ağustos 2016: 9. Duruşma

Mahkemenin dokuzuncu duruşmasında Soma Maden İşletmeleri A.Ş.’nin patronu Can Gürkan, ifadesinde “Ülkemiz PKK, DHKP-C, FETÖ saldırısı altındadır. Bu örgütler Soma’yı da yapmışlardır” diyerek facianın “FETÖ tarafından yapıldığını” öne sürdü. Mahkeme başkanı, bilirkişi raporunun yetişmemesinden sebebiyle davayı erteledi.¹⁵

16 Ağustos 2016

Prof. Dr. Vedat Didar, Prof. Dr. Tuğrul Ünlü, Prof. Dr. Cem Şensöğüt, Prof. Dr. Göktay Ediz, Prof. Dr. Osman Hekimoğlu, Prof. Dr. Saim Saraç, Prof. Dr. Ali İhsan Karayiğit, Prof. Dr. Hülya İnaner, Prof. Dr. Ömer Ekmekçi, Yrd. Doç. Dr. Mehmet Erden ve Elektrik Mühendisi Halim Bultan’dan oluşan bilirkişi heyetinin hazırladığı 485 sayfalık bilirkişi raporu dava dosyasına eklendi. Bilirkişi raporuna göre;

“Soma Havzası, Madenciliğin ve Havza Madenciliğinin temel ilkelerine göre yönetilseydi:

Soma Kömür Havzası’nın T.K.İ. tarafından yapılmış, çevreden merkeze ve yukarıdan aşağıya çalışmayı esas alan bir genel planlaması olsaydı ve havzanın parsellenerek ihalelere çıkılması bu plana göre yapılsaydı ve hatta sahalar projeleri yapıldıktan sonra ihale edilseydi,

Dolayısıyla Havza’da rödevansla çalışan firmalar kesin sahalarını ve hedeflerini bilerek ve ona göre yatırım ve termin planlaması yaparak çalışabileselerdi; madencilik faaliyetleri sürerken firmalara tahsis edilen sahaların yatay ve düşey koordinatlarında değişmeler yapılmak zorunda kalınmasaydı…

Soma Kömür İşletmeleri AŞ aşağıdaki konularda T.K.İ ve MİGEM tarafından zorlanabilseydi, ya da firma yöneticileri basiretli davranabilselerdi:

Revize planlarda öngörülen ek/yeni nefeslik ve havalandırma tasarımları yaşama geçirilseydi, yeni vantilatör kurulsaydı, riskli havalandırma sistemiyle üretime devam edilmesine itibar edilmeseydi,

“Üretilen kömür miktarı ne olursa olsun alım garantisi”nin albenisine kapılınmasaydı, hedefin üzerinde üretime ancak alt yapı iyileştirmesi koşuluyla izin verilseydi,

İşçilere ferdi karbonmonoksit maskesi yerine, oksijen maskesi (OFK) verilseydi,

Olay tarihinde yürürlükte olan mevzuatta, olayla doğrudan ilgili olarak aşağıdaki yetersizlikler olmasaydı:

Acil durumlarda kaçış yollarının düzenlenmesi ile ilgili hükümlerde yetersizlikler olmasaydı,

Damarların gazlılığının ve kendiliğinden yanmaya yatkınlığının bilimsel olarak ölçülmesi gibi koşullar bulunsaydı,

Sensör tipleri, sayıları ve konumlarında açıklık olsaydı,

Oksijen maskesi kullanımı zorunlu tutulsaydı,

Seri, küldösak (hava giriş ve çıkışının aynı yola bağlı oluşu) vb. riskli havalandırma şekillerini kısıtlayan kesin hükümler bulunsaydı yaşanan olayın bir faciaya dönüşmesi önlenebilirdi.”¹⁶

23-24 Ağustos: 10. Duruşma

Davanın onuncu duruşmasında, bilirkişi raporu okundu. Sanık Can Gürkan bilirkişi raporuna “Rapor bilimsel değil, kurgudur. Ben iki hafta önceki duruşmada Soma’yı FETÖ yaptı demedim. Basın hep çarpıtmış. Araştırılması lazım dedim” sözleriyle rapora karşı çıktı. Duruşma sonunda tutuklu sanıkların tutukluluğunun devam etmesine ve tutuksuz sanıklardan 10’unun adli kontrol şartının kaldırılmasına karar vermiştir. Sanık ve mağdur avukatlarının bilirkişi raporuna savunma yapması için mahkeme ertelendi.⁷

12-14 Ekim 2016: 11. Duruşma

Davanın 11’inci duruşmasında sanık avukatlarından Kadir Çekin ile Abdurrahim Gök, Mahkeme Başkanı Aytaç Ballı’nın taraflı yaklaşım, eylem ve tutumlarda bulunduğunu öne sürerek “reddi hakim” talebinde bulundu ancak talep reddedildi.¹⁷ Savcı, ek bilirkişi raporu istedi. Tutuklu altı sanığın tutukluluğuna devam kararı verildi.⁷

21 Kasım 2016: 12. Duruşma

Mahkemenin üye hakimlerden Songül Yenigün’ün HSYK kararıyla Asliye Ceza Mahkemesi Hakimi olarak atanmasından dolayı yerine Hakim Şule Tunç, görev aldı. Altı sanığın tutukluluk hallerinin devamına karar verildi. Bir önceki duruşmada talep edilen ek bilirkişi raporu gelmediği için dava ertelendi.¹⁸

12-20 Aralık 2016: 13. Duruşma

Mahkemeye ulaşan ek bilirkişi raporunda bilirkişi heyetinin “Mahkemece sunulan ve tarafımıza ulaşan tüm dilekçeler ve eklerinde, kazanın oluşu ve akabinde cereyanı ile ilgili olarak bilirkişi heyetimizin ana raporunda ortaya koyduğu değerlendirmeleri veya kanaatleri değiştirmesini gerektirecek yeni bir bilgi ya da belge bulunmamaktadır” ifadeleri yer aldı.¹⁹

Bilirkişi heyetinde bulunan İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Mehmet Maden’in heyetten çekilme talebi gerekçelerinin reddine, bilirkişilik görevinin gereğini yapmaktan kaçındığı gerekçesiyle hakkında Akhisar Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulmasına karar verildi.⁷

23 Ocak 2017: 14. Duruşma

Müdahil avukatlardan Selçuk Kozağaçlı facianın yaşandığı maden işletmesinin halen malum şirketin elinde bulunduğunu ifade ederek maden ocağının iadesini, Soma faciasının gerçekleştiği dönemde görev yapan Enerji Bakanı, Çalışma Sosyal ve Güvenlik Bakanı ile müsteşarları, projeleri denetleyen Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) müfettişleri ve onay veren MİGEM müfettişlerinin cezalandırılmasını, cezalarında da indirim yapılmamasını talep etti.²⁰

Mustafa Yiğit, Hayri Kebapçılar, Haluk Evinç, Murat Bodur ve Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.’nin eski patronu Alp Gürkan’ın yargılanması, ana davayla birleştirildi. Müdafi avukatlarının sanıkların tutukluluk hallerine itirazları reddedildi.⁷

20 Şubat 2017: 15. Duruşma

Savcı mütalaasını veremeyeceğini belirterek, sanık avukatları da önceki bilirkişi raporlarında metan gazından çıktığı belirtilen yangının kabloların tutuşması sonucu çıktığının belirtildiğini vurgulayarak ek süre talep ettiler. Tutuklu sanıkların tutukluluklarının devamına karar verilerek duruşma ertelendi.⁷

18 Nisan 2017: 16. Duruşma

Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. patronu Can Gürkan 301 madencinin öldüğü katliamın “ihmal değil FETÖ sabotajı” olduğuna dair savunma yaptı. Savcı, katliamın FETÖ sabotajı olabileceğine dair Manisa Cumhuriyet Savcılığı’nın yürüttüğü soruşturmayı öne sürerek ek süre talep etti. Mahkeme, bir sonraki duruşmada savcının mütalaasını açıklamasını istedi.⁷

Yargıya Müdahale: Sanıkların Sevmediği Heyet Görevden Alındı

4 Temmmuz 2017

Yaklaşık iki buçuk yıldır devam Soma davasının hâkimi olan Aytaç Ballı, oluşturulan yeni HSK tarafından Akhisar Ağır Ceza Hâkimliği görevinden alınarak İzmir Hakimliği’ne atandı. Mahkeme Heyeti Başkanı Aytaç Ballı ile birlikte üye hakim Esra Dokur’un da görev yeri değiştirildi. Mağdur avukatlarından Can Atalay duruma, “301 tane cinayet dosyasının kapsamından çok daha fazla kapsamlı bir dosyada, bütün sanık, tanık ve müştekilerle yüz yüze temas etmiş, doğrudan dinlemiş, hangi madencinin nerede öldüğünü isim isim bilen bir heyetti mahkeme heyeti. Manisa Cumhuriyet Başsavcılığı’nın esas hakkında görüş bildirmeyerek dosyayı kilitlemesi nedeni ile hüküm veremeyen, hakkında soruşturma olduğunu tutuklu sanık patron Can Gürkan’dan öğrenen, sanıklar ve sanık vekilleri tarafından açıkça tehdit edilen 2 yargıcın son aşamada dosyadan alınması açıkça yargıya müdahaledir. Adalet ancak ekmeğini kazanırken hayatını kaybedenler için de varsa vardır, adalet istiyoruz”’ diyerek tepki gösterdi.²¹

Davaya hakim olarak atanan Salih Pehlivanoğlu’nun Kahramanmaraş’ta Çöllolar Kömür İşletmesi’nde 2011 yılının Şubat ayında yaşanan ve 11 işçinin hayatını kaybetmesine neden olan göçüklerle ilgili olarak 23 kişi hakkında açılan davada görevli sanıkların beraatına karar verirken sahanın işletmecisi Park Teknik A.Ş.’de görevli 4 işçi hakkındaki 5 yıl hapis cezası verdiği, ardından cezayı 91 bin 200’er TL para cezasına çevirdiği ortaya çıktı.²²

11 Temmuz 2017: 17. Duruşma

Mağdur aileleri, mahkeme heyeti ve savcının değişmemesi için HSK’ye başvuru yaptı. Dosyaya yeni atanan savcı Süleyman Topan, 300 sayfalık dosyanın tamamını okuyamadığı için süre istedi.⁷

14 Temmuz 2017: 18. Duruşma

Duruşma öncesi madenci aileleri, demokratik kitle örgütleri ve siyasi partilerin katılımıyla Akhisar Garı önünden yürüyüş yapıldı. Aileler ve avukatları HSK’ya başvurup heyetin görevden alınmamasını talep etti.²³

17 Ekim 2017: 19. Duruşma

Mahkeme tutuklu sanıklardan maden ocağında emniyet teknikeri ve vardiya amiri olarak görev yapan Mehmet Ali Günay Çelik’in tutuksuz yargılanmasına karar vererek duruşmayı erteledi.⁷

9 Ocak 2018: 20. Duruşma

Savcı esas hakkında mütalaa vermedi. Ara kararını açıklayan mahkeme heyeti, tutuklu bulunan sanıkların tutukluluklarının devamına karar verdi.⁷

26 Mart 2018: 21. Duruşma

Savcı, maden şirketinin sahibi Alp Gürkan’ın tutuklanmasını talep etti. Mahkeme Alp Gürkan’ın “facianın PKK ve FETÖ gibi örgütlerin sabotajı neticesinde yaşanmış olabileceğine” dair suç duyurusundaki iddiaları reddetti. Madenci ailelerinin avukatları sabotaj ihtimali yönündeki suç duyurusunun asıl davayı sabote ettiğini, yargılamanın 14 ay uzamasına neden olduğunu, bir an önce savcılığın esas hakkındaki mütalaasını verdikten sonra mahkemenin de kararını açıklamasını beklediklerini ifade etti.⁷

13 Mayıs 2018

Dönemin Başbakanı Tayyip Erdoğan’ı protesto ettiği için madencilere saldırıda bulunan Yusuf Yerkel Twitter üzerinden madenci Erdal Kocabıyık’ı arayıp özür dilediğini ve kamuoyunun da kendisini affetmesini istedi.²⁴

Özrün üzerine Erdal Kocabıyık “Bir kere telefon etmekle bu iş bitiyorsa, tamam. Tekme fotoğrafının yayımlanmasından sonra Soma’da kimse bana iş vermedi. Kara listeye alındım. Kaç kere yardım için telefon ettim, hiçbirine çıkmadı. Hep ‘Toplantıdayım’ dedirtti. O zaman Ankara’da görevdeydi. Ben de işsizdim. Bir yardımı olmaz mıydı? Yardım istediğimde ilgilenmedi” sözleriyle Yusuf Yerkel’in özrünü kabul etmediğini açıkladı.²⁵

19 Haziran 2018: 22. Duruşma

Mahkeme 51 sanığın son sözlerini dinleyerek kararını açıklamak üzere duruşmayı 9 Temmuz’a erteledi.²⁶

9-11 Temmuz 2018: Karar Duruşması

Soma faciasından 50 sonra görülen karar duruşmasında açıklanan karara göre, sanıklardan Can Gürkan 15 yıl, Ramazan Doğru 22 yıl 6 ay, Akın Çelik 18 yıl 6 ay, İsmail Adalı 22 yıl 6 ay hapis cezalarına çarptırılmış, Soma Holding’in yönetim kurulu başkanı Alp Gürkan ve tutuksuz yargılanan 36 sanığın beraatine karar verildi. Can Gürkan’ın 15 yıl taksirden ceza almasına aileler, ‘‘1’er yıldan verseler 301 yıl yapar, cezalar çok az, 301 canının bedeli 15 yıl mı? Hak nerede, adalet nerede” diyerek tepki gösterdi.²⁷

19 Nisan 2019: İstinaf

Gerekçeli kararın açıklanmasından sonra hem sanıkların hem de mağdur ailelerin avukatları, üst mahkeme durumundaki İzmir Bölge Adliye Mahkemesi’ne temyiz başvurusunda bulundu. Davaya bakan İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 14’üncü Ceza Dairesi, yerel mahkemenin verdiği kararı onadı. Kararla birlikte, tutuklu sanıklardan Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan tahliye edildi.²⁸

Gürkanlara Dokunan Yanıyor: Yargıtay’da Tasfiye

30 Eylül 2020

Yargıtay 12. Ceza Dairesi, bölge mahkemesinin Can Gürkan hakkında verdiği tahliye kararını yangın riskinin yüksek olduğunu bilerek havalandırmaya dair gerekli teknik altyapıyı oluşturmadan ve iş güvenliği önlemleri almadan üretimin arttırılmasını hedeflediği gerekçesiyle bozdu. Yargıtay kararında 301 kez olası kastla öldürme ve 162 kez olası kastla yaralama suçlarından ceza verilmesi gerektiği vurgulandı.²⁹

9 Şubat 2021

Yargıtay 12. Ceza Dairesi’nin bölge mahkemesinin kararını bozmasının ardından kararı bozan 5 kişilik heyetten 3’ünün değişmesi sonrasında yeni heyet kararını değiştirdi ve tutuklu sanıklar tahliye edildi.³⁰

13 Nisan 2021

Manisa Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi’nde yeniden görülen Soma davasında savcı, mütalaasında Can Gürkan, Efkan Kurt ve Adem Ormanoğlu’nun bilinçli taksirle çok sayıda kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma suçundan cezalandırılmalarını, Haluk Evinç’in ise beraatini istedi. Mahkeme heyeti yeni tanıkların dinlenmesine hükmederek duruşmayı 24 Mayıs’a erteledi.³¹

Soma faciasında madenci yakınları ile avukatlarının yargıya yapılan müdahaleler dahil tüm zorluklara karşın sürdürdükleri adalet arayışının takipçisi olacağız.

Notlar:
[1]https://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/05/140518_soma
[2]https://odatv4.com/asli-kusurlu-devlet-2009141200.html
[3]https://www.tmmob.org.tr/sites/default/files/somaraporu.pdf
[4]https://www.barobirlik.org.tr/dosyalar/duyurular/20141112_somamadenfaciasipdf.pdf
[5]https://www.cumhuriyet.com.tr/galeri/soma-faciasinin-ardindan-1-yil-gecti-ayni-aci-ayni-agit-275567/17
[6]https://haber.sol.org.tr/emek-sermaye/soma-davasi-ertelendi-durusma-salonu-onunde-nobet-karari-242271
[7]https://140journos.com/soma-davas%C4%B1nda-sona-dogru-86066939b203
[8]https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem24/yil01/ss680-bolum-1.pdf
[9]https://www.sozcu.com.tr/2015/gunun-icinden/soma-davasinda-flas-gelisme-3-813670/
[10]https://tr.sputniknews.com/turkiye/201505151015496976/
[11]https://www.evrensel.net/haber/115168/soma-davasina-2-gun-kala-akhisar-bassavcisi-degisti
[12]https://www.sozcu.com.tr/2015/gunun-icinden/can-gurkan-tahliye-istedi-860476/?utm_source=dahafazla_haber&utm_medium=free&utm_campaign=dahafazlahaber
[13]https://bianet.org/bianet/toplum/168323-soma-davasi-nda-bazi-madenciler-sikayetten-vazgecti
[14]https://www.birgun.net/haber/tekmelediler-issiz-biraktilar-simdi-de-hapis-cezasi-106229
[15]https://www.sozcu.com.tr/2016/ekonomi/somanin-sucunu-fetoye-atti-1346212/
[16]https://www.evrensel.net/haber/287778/bilirkisi-raporu-soma-katliami-onlenebilirdi
[17]https://t24.com.tr/haber/soma-faciasi-davasinda-sanik-avukatlarinin-reddi-hakim-talebi-reddedildi,364560
[18]https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/somadan-sirvana-katledenler-ayni-633659
[19]https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/soma-davasinda-ek-bilirkisi-raporu-mahkemeye-sunuldu-643405
[20]https://www.sozcu.com.tr/2017/gundem/son-dakika-haberi/soma-davasi-20-subata-ertelendi-1644506/
[21]https://www.birgun.net/haber/madencilerin-yakinlari-davaya-bakan-hakimlerin-gorev-yeri-degistirildi-168303
[22]https://bianet.org/bianet/toplum/187985-soma-davasi-nda-karar-oncesi-hakim-degistirildi
[23]https://www.birgun.net/haber/soma-davasi-nda-18-durusma-169215?amp
[24]https://www.evrensel.net/haber/352381/madenci-tekmeleyen-yusuf-yerkel-gunah-kecisi-ilan-edildim
[25]https://tr.sputniknews.com/turkiye/201805151033445042-erdal-kocabiyik-yusuf-yerkel-tekme-yalanlama/
[26]https://ozgurmanset.net/somada-son-sozler-soylendi-karar-9-temmuzda/
[27]https://www.sozcu.com.tr/2018/gundem/soma-katliami-davasinda-karar-gunu-2515015/
[28]https://www.cumhuriyet.com.tr/video/madenci-ailelerinden-can-gurkanin-tahliyesine-tepki-1353796
[29]https://bianet.org/bianet/insan-haklari/238312-soma-davasinda-yargitay-kendi-verdigi-karari-bozdu
[30]https://www.evrensel.net/haber/425562/yargitayin-yeni-karariyla-soma-davasindaki-son-3-tutuklu-da-tahliye-edildi
[31]https://www.sozcu.com.tr/2021/gunun-icinden/soma-davasi-ertelendi-4-6371377/?utm_source=dahafazla_haber&utm_medium=free&utm_campaign=dahafazlahaber

Related Posts

İki İtiraz

Batan Ekonomi, Gerçek Dışı Vaatler ve Gerçek Çıkış

Siyasal Alan ve İki Eğilim