ABD’de George Floyd’un polis tarafından öldürülmesinin ardından başlayan protestolar sürerken binlerce matematikçinin yaptığı polis teşkilatıyla yapılan mesleki işbirliklerinden çekilme çağrısıyla ilgili Nature dergisi için Davide Castelvecchi’nin haberini Devrim dergisi okurlarıyla paylaşıyoruz.
1400’den fazla araştırmacı, kendi disiplinlerine öngörücü polislik faaliyeti algoritmaları ve diğer modeller üzerine çalışmaları durdurma çağrısı yapan bir mektup imzaladı.
Sistemik ırkçılık ve polis şiddetinin karşı karşıya kaldığı hesaplaşma dalgası, bilim kurumları da dahil olmak üzere pek çok kurumu etkilerken üniversitelerin genelde kendi halinde bulunan matematik bölümleri de bu dalgadan nasibini aldı. Buna sebep olarak kolluk kuvvetlerinin farklı ırk ve etnisiteye mensup insanlara olan tutumlarındaki büyük ölçüde belgelenmiş eşitsizlik gösteriliyor. Matematikçiler eleştirilerini daha çok öngörücü polislik faaliyetleri ve suçu gerçekleşmeden önlemesi hedeflenen matematik temelli teknikler üzerinde yoğunlaştırıyorlar.
Mektup, Mayıs ayında Minnesota’da George Floyd’un bir polis tarafından öldürülmesiyle Amerika’da ateşlenen ve dünyaya yayılan Black Lives Matter [“Siyahların Hayatı Önemlidir” – E.C.] protestolarının ardından, 15 Haziran tarihinde yazıldı ve Notices of the American Mathematical Society (AMS) dergisine gönderildi. Şimdiden 1400’den fazla araştırmacı çağrıya katıldı.
Son yıllarda matematikçiler, istatistikçiler ve bilgisayar bilimciler; polise – örneğin suçun nerede gerçekleşmesinin daha muhtemel olduğuna ve kaynakları o bölgelerde yoğunlaştırmaya yönelik telkinde bulunarak – suç azaltmada yardımcı olma iddiasındaki büyük miktarlarda veriyi hesaplayan algoritmalar geliştirmekteydiler. ABD’deki polis merkezlerinde, bu algoritmalar temel alınarak hazırlanan yazılımlar kullanımda fakat sayıları belirsiz. Verimliliği ise pek çok insan tarafından tartışılıyor.
Ancak, matematikçiler mektupta “yapısal ırkçılık ve polis şiddeti düşünüldüğünde, matematikçiler polis merkezleriyle bu şekilde bir iş birliği içinde olmamalıdır” diye belirtiyorlar. “Irkçılık için ‘bilimsel’ bir kılıf uydurmak çok kolay.”
Seattle’daki Washington Üniversitesi’nde çalışan matematikçi Jayadev Athreya“Polisle iş birliğini, bir matematikçinin yapmaması gereken bir iş olarak düşünüyoruz” diye ekliyor. (O ve diğer yazarlar mektubun çalışanlarının görüşlerini değil, kendi görüşlerini temsil ettiğini de ayrıca vurguluyorlar.)
AMS, “matematikçilerin kolluk kuvvetlerine veya onlarla iş yapan şirketlere ekspertiz sağlamalarına dairresmi bir görüşü olmadığını” söylüyor.
Tarihi Önyargılar
Mektup, Kaliforniya’daki Santa Cruz’da bir matematikçinin ortaklığında kurulan PredPol şirketini örnek olarak gösteriyor. PredPol polis teşkilatlarına, daha önce işlenen suçların istatistiksel örüntülerini temel alarak, belirli bir günde suç işlenmesi muhtemel coğrafi lokasyonları gösteren bir yazılım temin ediyor.
Eleştirmenler, bu algoritmaları besleyen bilginin ırkçı önyargılar içerdiğini söylüyorlar. Ayrıca, öngörücü polislik faaliyetleri için “kontrol koşullarının” kendilerinin ırkçılıkla çarpıtıldığını da ekliyorlar. Oxford Üniversitesi’nde hukukçu olan Sandra Watcher, belli suçların, örneğin madde kullanımı, beyaz ve siyah insanlar tarafından aynı oranda işlendiğini söylüyor. Watcher, “Ancak bu suçlarla kimin suçlandığına – durdurulduğuna ya da mahkûm edildiğine – bakılırsa, ortada büyük bir ırkçı önyargı var” diyor.
Fakat PredPol baş yöneticisi Brian MacDonald, şirketi özelinde, tarihi ön yargıların suç istatistiklerine yansımasının, öngörüleri etkileme riskinin olmadığını çünkü şirketin kullandığı bilginin tabiatı gereği diğer suç istatistiği çeşitlerinden daha az önyargı içerdiğini savunuyor.
Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley’den kriminolog Franklin Zimring, öngörücü polislik aygıtlarının geçerliliğinin kanıtlanmadığını ve yazılımın geribildirim döngüsüne yol açabileceğini belirtiyor. Zimring “Eğer ölçülebilir suç miktarında polis varlığının kendisi önbesleyici bir etkiyse bu vakaları polis kaynaklarının tahsisinde temel almamalısınız ya da bunlar bir nevi kendini gerçekleştiren kehanettir” diyor.
MacDonald ise PredPol’un kendi yazılımına bildirimde bulunmak için hırsızlık ve gasp gibi yalnızca mağdurlar tarafından ihbar edilen suçları kullandığını savunuyor. “Uyuşturucu suçları ya da fuhuş gibi memur kaynaklı önyargı ihtimali bulunan suç türleriyle ilgili asla öngörüde bulunmuyoruz”diyor.
Bu da şirketin teknolojisinin ne kadar verimli olduğu sorusunu gündeme getiriyor. Geçen sene, Los Angeles/Kaliforniya Polis Teşkilatı’nda sekiz senelik PredPol kullanımına bakan bir dış inceleme, “suçu azaltmadaki verimliliği konusunda sisteme dair bir fikir edinmenin zor olduğu” kanaatine varıyor. Journal of the American Statistical Association dergisinde yayınlanan, yazarları arasında şirketin kurucuları da olan 2015 tarihli bir araştırmada, yazılımın kurulduğu iki şehre bakarak algoritmaların, suç mahallerini herhangi bir beşerî analizin yapabileceğinden çok daha iyi tahmin edebildiğini gösterdiler.
Aynı yazarların farklı bir çalışması da “ırksal ve etnik grupların tutuklanma oranlarına göre kontrol ve muamele koşullarında dikkate değer farklılıkların olmadığını” bulmuştu.
MacDonald ayrıca kolluk kuvvetleriyle çalışan diğer şirketlerden ayrı olarak PredPol’un algoritmasının nasıl çalıştığını ve denetime nasıl gittiğini açıkça belirttiğini söylüyor. Bu durumun şirketi medyanın takibine diğer şirketlere göre daha fazla maruz bıraktığını ve bunun mektupta şirketin neden öne çıktığını açıklayacağını da ekliyor. “Fazla dürüst ve açık olmanın sonucu olarak, daha görünürüz ve bu yüzden potansiyel olarak eleştiri ve takibe daha fazla tabiyiz.”
İptal Edilen Konferans
Watcher, mektup imzacılarının endişelerini paylaşıyor fakat matematikçilerin çözüm önermek ve sorun üzerinde çalışmak için başka disiplinlerden araştırmacılarla bir araya gelmelerini de öneriyor. “Yığma fikirlerle kurulan iletişim sorunlu” diyor.
Kaliforniya Üniversitesi’nde uygulamalı matematik alanında çalışan Andrea Bertozzi de bu fikre katılıyor. Bertozzi, bunların insanların yapması gereken iyi tartışmalar olduğunu düşünüyor. Ayrıca, “Geçtiğimiz 10 yılda tamamlanan araştırma gösteriyor ki algoritmaların dikkatle kullanılmaları gerekiyor ve bu araştırmacıların, etkilenmeleri olası olan topluluklarla bir araya gelmeleri de aynı şekilde elzem” diyerek ekliyor.
Bertozzi 2015 tarihli PredPol yazısına yazar olarak katkıda bulunmuş ve şirkete de yatırım yapmıştı. Bu sebeple bazı matematikçiler, Haziran’ın başında yapılan 2021 Emmy Noether Konferansı’nı vermek için Bertozzi’nin davet edildiği duyurusundan endişelenmişlerdi. Bu konferans, AMS ve Association for Women in Mathematics (AWM) sponsorluğunda gelecek Ocak ayında düzenlenecek olan prestijli bir organizasyon. Sosyal medyadaki bazı yorumcular duyurunun zamanlamasının saldırgan ve manidar olduğunu söylediler çünkü duyuru, Floyd’un öldürülmesinden sonra çıkan protestolar sırasında gelmişti. Bertozzi, polislik faaliyetlerinde kullanan algoritmaların konferansın konusu olmadığını söylese dahi AMS’ye matematikçilerin arasında bölünmeye sebep olmaktansa konferansı iptal etmeyi önerdiğini de belirtti. İncinecek insanlarla empati kurduğunu da ekledi.
AWM, geri adım atıldığını 11 Haziran tarihli bir tweet ile duyurdu. Providence/ Rhode Island’da bulunan AMS’nin iletişim direktörü Scott Turner, bunun AMS, AWM ve Bertozzi’nin ortak kararı olduğunu söyledi.
AWM’nin bir sonraki tweet’i de şu şekildeydi: “AWM, konferansın kimin vereceği hakkındaki geçen haftaki açıklamanın zamanlamasındaki duyarsızlığımızdan ötürü özür diler. Sosyal adalet için mücadele eden bir organizasyon olmak için yapmamız gereken işler olduğunun farkındayız ve gerekli olanı yapmakla yükümlüyüz.”
Çeviri: Ezgi Cengiz
* Yazının orijinali, “Mathematicians Urge Colleagues to Boycott Police Work in Wake of Killings” başlığıyla 19 Haziran 2020 tarihinde nature.com’da yayımlanmıştır. Çeviri içerikler, Devrim dergisinin yayın politikasıyla uyumlu olmak zorunda değildir.
